Ông bà ta thường nói “học tài thi phận”, câu nói ấy thấm thía biết bao nhiêu cho số phận của học sinh Việt Nam trước năm 1945. Nền giáo dục thời bấy giờ, lắm gian truân nhưng cũng chất chứa biết bao khát vọng. Bài viết này sẽ cùng bạn đọc ngược dòng thời gian, tìm hiểu về bức tranh giáo dục Việt Nam thời kỳ đó.
Bức Tranh Giáo Dục Việt Nam Thời Kỳ Trước 1945
Nền giáo dục Việt Nam trước 1945 chịu ảnh hưởng sâu sắc của chế độ phong kiến và thực dân. Hệ thống giáo dục Nho học, tồn tại hàng nghìn năm, đã đào tạo ra nhiều nhân tài cho đất nước. Tuy nhiên, chương trình học tập nặng về kinh sử, ít chú trọng đến khoa học kỹ thuật, khiến đất nước khó theo kịp sự phát triển của thế giới. Đến thời Pháp thuộc, hệ thống giáo dục Tây học được du nhập, tạo ra một bước ngoặt lớn. Song, mục đích của chính quyền thực dân là đào tạo ra một tầng lớp phục vụ cho bộ máy cai trị của chúng.
Nhiều người đặt câu hỏi: Vậy, nền giáo dục Việt Nam thời kỳ đó có điểm sáng nào không? Câu trả lời là có. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, tinh thần hiếu học của người Việt vẫn luôn rực cháy. Nhiều nhà nho yêu nước đã mở trường dạy học, truyền bá kiến thức và lòng yêu nước cho học trò. Bên cạnh đó, sự ra đời của các trường tư thục, các phong trào Đông Du, Duy Tân cũng góp phần quan trọng vào việc nâng cao dân trí. Giáo sư Nguyễn Văn Hùng, trong cuốn “Giáo Dục Việt Nam Thời Kỳ Đổi Mới”, đã nhận định: “Dù bị kìm kẹp, nhưng tinh thần hiếu học của người Việt vẫn là một ngọn lửa âm ỉ cháy, chờ đợi thời cơ bùng lên.”
Những Thách Thức và Khát Vọng
Học sinh thời đó, “muốn nên sự nghiệp phải dùi mài kinh sử”. Việc học vất vả trăm bề. Không phải ai cũng có điều kiện đến trường. Nhiều người phải tự học, học lỏm, hoặc học nhờ thầy đồ trong làng. Thử tưởng tượng, một cậu bé nhà nghèo, ngày ngày phải cuốc cày, tối đến lại chong đèn đọc sách, khát khao được học chữ. Hình ảnh ấy thật cảm động và đáng trân trọng.
bộ trưởng giáo dục đầu tiên của nước ta
Người xưa cũng quan niệm “học hành tại chí”, ý chí học tập mới là quan trọng nhất. Tâm linh người Việt tin rằng, học hành thành đạt là nhờ phúc đức tổ tiên, nhờ sự phù hộ của thần linh, vì vậy, trước mỗi kỳ thi, học trò thường đến đền chùa cầu may mắn.
Học sinh Việt Nam thời xưa: Hình ảnh học sinh mặc áo dài, đội mũ, tay cầm sách vở, đang trên đường đến trường.
bác hồ với công tác giáo dục học sinh
Dù khó khăn, nhưng khát vọng về một nền giáo dục tiên tiến, hiện đại vẫn luôn cháy bỏng trong lòng người dân Việt Nam. Họ mong muốn con em mình được học hành đến nơi đến chốn, có kiến thức để xây dựng đất nước. Chính khát vọng ấy đã là động lực để dân tộc ta vượt qua mọi khó khăn, giành lại độc lập và xây dựng một nền giáo dục mới.
Trường học thời Pháp thuộc: Hình ảnh một trường học thời Pháp thuộc, kiến trúc mang phong cách phương Tây, học sinh mặc đồng phục.
Kết Luận
Nền giáo dục Việt Nam trước 1945 là một giai đoạn đầy biến động, với những khó khăn và thách thức chồng chất. Tuy nhiên, tinh thần hiếu học, khát vọng vươn lên của người dân Việt Nam vẫn luôn tỏa sáng. Bài viết này chỉ là một góc nhìn nhỏ về một đề tài rộng lớn. Hy vọng bạn đọc sẽ tiếp tục tìm hiểu và khám phá thêm về lịch sử giáo dục nước nhà. Hãy để lại bình luận, chia sẻ bài viết và khám phá thêm các nội dung khác trên website “TÀI LIỆU GIÁO DỤC”. Nếu bạn cần thêm thông tin, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại 0372777779, hoặc đến địa chỉ 233 Lê Thanh Nghị, Hà Nội. Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.