“Ai mà chẳng muốn sống trong một xã hội công bằng, nơi mọi người đều được tôn trọng và bảo vệ quyền lợi của mình?” – Câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng ẩn chứa một vấn đề lớn lao, đó là vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội. Bài học Giáo Dục Công Dân 11 Bài 13 Trang 109 chính là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa hiểu biết về vấn đề này, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vai trò của pháp luật trong việc bảo vệ quyền con người.
1. Pháp luật là gì? Tại sao lại cần thiết?
Có thể bạn sẽ thắc mắc, pháp luật là gì và tại sao lại cần thiết?
Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung, do nhà nước ban hành và được bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh của nhà nước.
Nói một cách dễ hiểu, pháp luật giống như bộ luật ứng xử chung của xã hội, giúp mọi người biết được những điều gì được phép làm và những điều gì bị cấm.
Vai trò của pháp luật rất quan trọng, như câu tục ngữ “Có luật lệ mới có làng xã” đã nói. Pháp luật góp phần:
- Xây dựng một xã hội văn minh, công bằng: Pháp luật là thước đo, là tiêu chuẩn để đánh giá hành vi của con người, giúp loại bỏ những hành vi xấu, cổ súy những hành vi tốt đẹp.
- Bảo vệ quyền lợi của công dân: Pháp luật là lá chắn bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi người, đảm bảo cho mọi người được sống một cuộc sống bình yên, hạnh phúc.
- Giải quyết tranh chấp, mâu thuẫn trong xã hội: Pháp luật là cơ sở để giải quyết những mâu thuẫn, tranh chấp, đảm bảo cho xã hội ổn định, phát triển.
2. Vai trò của pháp luật trong việc bảo vệ quyền con người
“Con người là mục tiêu, là chủ thể của phát triển” – đó là lời khẳng định của nhà nước ta. Pháp luật đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ quyền con người, cụ thể là:
2.1. Xây dựng một môi trường xã hội an toàn, công bằng
Pháp luật là công cụ để ngăn chặn những hành vi vi phạm quyền con người, bảo vệ mọi người khỏi sự bất công, bạo lực, phân biệt đối xử.
Ví dụ: Pháp luật cấm hành vi đánh đập, tra tấn, ngược đãi con người; cấm phân biệt đối xử về giới tính, tôn giáo, dân tộc…
2.2. Bảo đảm quyền lợi của con người
Pháp luật quy định cụ thể những quyền và nghĩa vụ của mỗi người, đảm bảo cho mọi người được hưởng những quyền lợi cơ bản như quyền được sống, quyền được học tập, quyền được làm việc, quyền được chăm sóc sức khỏe…
Ví dụ: Luật Lao động quy định về quyền lợi của người lao động, bảo vệ họ khỏi bị bóc lột, phải làm việc trong môi trường nguy hiểm, độc hại…
2.3. Thúc đẩy phát triển con người
Pháp luật là cơ sở pháp lý để thúc đẩy phát triển con người, tạo điều kiện cho mọi người có cơ hội phát triển năng lực, phẩm chất, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, vật chất cho bản thân, gia đình và xã hội.
Ví dụ: Luật Giáo dục quy định về quyền được học tập của mọi người, giúp tạo điều kiện để mọi người được tiếp cận với tri thức, nâng cao trình độ học vấn.
3. Luật pháp và cuộc sống – Một câu chuyện xúc động
“Pháp luật không phải là tấm lưới trời, nhưng nó là tấm lưới an toàn cho mỗi chúng ta”. Câu chuyện về cô gái trẻ bị bạo hành gia đình là một minh chứng rõ nét cho vai trò của pháp luật trong cuộc sống.
Cô gái tên là Lan, một cô gái trẻ đẹp và hiền dịu. Nhưng cuộc sống của Lan lại không hề dễ dàng. Lan bị chồng bạo hành thường xuyên, mỗi lần đánh đập là một lần Lan phải chịu đựng nỗi đau thể xác và tinh thần. Lan không biết phải làm gì, cô cảm thấy vô vọng và tuyệt vọng.
Rồi một ngày, Lan tìm đến sự giúp đỡ của luật sư, và cô được biết mình có quyền được bảo vệ khỏi bạo lực gia đình. Luật sư đã giúp Lan khởi kiện chồng, và cuối cùng, Lan đã được giải thoát khỏi cuộc sống địa ngục đó.
Câu chuyện của Lan là minh chứng rõ ràng về vai trò của pháp luật trong cuộc sống. Pháp luật là công cụ để bảo vệ quyền lợi của mỗi người, giúp mọi người thoát khỏi những bất công, bạo lực, và mang lại cuộc sống an toàn, hạnh phúc.
4. Thái độ của người dân với pháp luật
“Pháp luật là của dân, do dân, vì dân” – đó là tinh thần mà nhà nước ta luôn hướng đến. Tuy nhiên, để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống, chúng ta cần có thái độ đúng đắn đối với pháp luật, cụ thể là:
- Hiểu biết về pháp luật: Mọi người cần tìm hiểu và nắm vững các quy định của pháp luật, biết những điều gì được phép làm và những điều gì bị cấm.
- Tuân thủ pháp luật: Mọi người phải tự giác tuân thủ pháp luật, không vi phạm pháp luật, tôn trọng quyền lợi của người khác.
- Phản ánh, tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật: Khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật, mọi người có quyền phản ánh, tố cáo với cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi của bản thân và xã hội.
5. Kết luận
Pháp luật là một công cụ hữu hiệu để xây dựng xã hội văn minh, công bằng, bảo vệ quyền lợi của con người. Chúng ta cần có thái độ đúng đắn đối với pháp luật, tự giác tuân thủ pháp luật, và phản ánh, tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật để góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Bạn có muốn tìm hiểu thêm về luật pháp và quyền con người? Hãy truy cập website “TÀI LIỆU GIÁO DỤC” để khám phá thêm nhiều bài viết bổ ích.