“Con ơi, con phải học hành chăm chỉ, sau này mới có tương lai tốt đẹp!” – Câu nói quen thuộc của bao thế hệ cha mẹ, nhưng liệu nó có đủ sức thuyết phục những đứa trẻ đang chìm đắm trong thế giới game, mạng xã hội? Giáo dục thuyết phục là một nghệ thuật, đòi hỏi sự khéo léo, kiên nhẫn và thấu hiểu tâm lý của trẻ.
Giáo dục thuyết phục là gì?
Giáo dục thuyết phục là phương pháp sử dụng các kỹ năng giao tiếp hiệu quả để tác động đến nhận thức, hành vi và thái độ của trẻ, giúp trẻ hiểu được lý do và đồng ý thực hiện những điều tốt đẹp, thay vì đơn thuần là ép buộc hay ra lệnh.
Tại sao cần áp dụng biện pháp giáo dục thuyết phục?
Ngày nay, trẻ em tiếp xúc với nhiều nguồn thông tin đa dạng, dễ bị tác động bởi những yếu tố bên ngoài, nên việc áp dụng Biện Pháp Giáo Dục Thuyết Phục là vô cùng cần thiết. Thay vì chỉ áp dụng cách giáo dục truyền thống, cha mẹ và giáo viên cần học cách giao tiếp hiệu quả, tạo dựng mối quan hệ tin tưởng với trẻ, từ đó mới có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích và giúp trẻ hiểu rõ lý do tại sao nên làm điều này, không nên làm điều kia.
Các biện pháp giáo dục thuyết phục hiệu quả
1. Lắng nghe và thấu hiểu
“Con nói gì, cha mẹ cũng phải nghe” – câu tục ngữ xưa dạy chúng ta điều gì? Đó là sự tôn trọng và lắng nghe ý kiến của trẻ. Khi trẻ bộc lộ những suy nghĩ, mong muốn, cha mẹ hãy dành thời gian để lắng nghe một cách chân thành, không vội vàng đánh giá hay phủ nhận.
Hãy đặt mình vào vị trí của trẻ để thấu hiểu cảm xúc, tâm tư của chúng. “Con muốn chơi game, con không muốn học bài” – thay vì quát mắng, hãy hỏi con “Con thích chơi game nào? Tại sao con lại thích nó?”. Khi hiểu được động lực đằng sau những hành động của trẻ, cha mẹ sẽ dễ dàng đưa ra lời khuyên phù hợp và thuyết phục trẻ thay đổi hành vi.
2. Giao tiếp cởi mở và tích cực
“Con cái như cây trồng” – cha mẹ là người vun trồng và định hướng cho con cái. Thay vì sử dụng những lời lẽ nặng nề, ép buộc, hãy trò chuyện với trẻ một cách cởi mở, sử dụng ngôn ngữ tích cực.
Ví dụ, thay vì “Con phải học hành chăm chỉ, con mới có tương lai tốt đẹp”, hãy thử nói “Con ơi, nếu con cố gắng học hành chăm chỉ, con sẽ đạt được những thành tích xuất sắc, con sẽ được đi du học, con sẽ có cơ hội làm việc ở những công ty lớn…”. Những lời khích lệ, động viên sẽ tạo động lực cho trẻ nỗ lực hơn.
3. Sử dụng ví dụ và minh họa
“Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” – sử dụng ví dụ và minh họa sẽ giúp trẻ dễ hiểu và đồng cảm hơn. Thay vì lý thuyết suông, hãy kể cho trẻ nghe những câu chuyện về những người thành công nhờ chăm chỉ học hành, những người thất bại vì không chịu nỗ lực.
Hoặc, bạn có thể sử dụng những ví dụ thực tế, liên quan đến cuộc sống của trẻ. Chẳng hạn, khi trẻ muốn mua một món đồ chơi đắt tiền, hãy giải thích cho trẻ hiểu rằng để có được nó, trẻ cần phải tiết kiệm, học hành chăm chỉ để sau này có thu nhập.
4. Đặt ra mục tiêu và kế hoạch
“Có kế hoạch thì việc gì cũng thành” – đặt ra mục tiêu và kế hoạch cho trẻ sẽ giúp trẻ có động lực và phương hướng để phấn đấu. Hãy cùng trẻ thảo luận và xây dựng kế hoạch học tập, kế hoạch rèn luyện kỹ năng, kế hoạch tham gia các hoạt động ngoại khóa…
Trong quá trình thực hiện, hãy động viên, khích lệ trẻ và theo sát tiến độ của trẻ. Nếu trẻ gặp khó khăn, hãy hỗ trợ, định hướng và giúp trẻ tìm cách giải quyết vấn đề.
5. Khen thưởng và động viên
“Cây ngay không sợ chết đứng” – khi trẻ đạt được những thành tích nhất định, hãy khen ngợi và động viên trẻ một cách chân thành. Khen thưởng không nhất thiết phải là vật chất, mà có thể là lời khen, những cái ôm ấm áp, sự ghi nhận của cha mẹ, giáo viên…
Khen thưởng sẽ giúp trẻ tự tin hơn, nỗ lực hơn để đạt được mục tiêu.
Lời khuyên từ chuyên gia
Theo TS. Nguyễn Văn A, chuyên gia giáo dục tại Đại học B, “Giáo dục thuyết phục là một nghệ thuật đòi hỏi sự kiên nhẫn và linh hoạt. Không có một công thức chung nào cho tất cả mọi trường hợp, mỗi đứa trẻ là một cá thể độc lập, có những đặc điểm tâm lý, tính cách riêng biệt. Cha mẹ và giáo viên cần linh hoạt áp dụng các biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng”.
Câu chuyện về biện pháp giáo dục thuyết phục
“Ngày xưa, có một vị vua muốn con trai mình trở thành người tài giỏi. Vua đã mời nhiều thầy giáo giỏi đến dạy cho con trai, nhưng hoàng tử vẫn không chịu học hành. Một hôm, một ông lão hiền từ đến gặp vua và nói: “Bệ hạ, muốn con trai của mình học hành chăm chỉ, bệ hạ phải tạo điều kiện cho hoàng tử tiếp xúc với những người tài giỏi, để hoàng tử học hỏi từ họ”. Vua nghe theo lời khuyên của ông lão, đã cho hoàng tử đi du lịch khắp nơi, gặp gỡ những bậc hiền tài, học hỏi kinh nghiệm từ họ. Hoàng tử dần dần thay đổi, trở nên chăm chỉ, ham học hỏi và sau này trở thành một vị vua anh minh”.
Gợi ý thêm
Kết luận
Giáo dục thuyết phục là một phương pháp hiệu quả giúp trẻ hiểu rõ lý do và đồng ý thực hiện những điều tốt đẹp. Cha mẹ và giáo viên cần học cách giao tiếp hiệu quả, tạo dựng mối quan hệ tin tưởng với trẻ, sử dụng các biện pháp thuyết phục phù hợp để giúp trẻ phát triển toàn diện.