“Uốn cây từ thuở còn non”. Câu tục ngữ ấy thấm thía biết bao nhiêu khi ta nói về giáo dục, về việc nuôi dạy con trẻ. Và nếu nhắc đến giáo dục, không thể không nhắc đến “Emile hay là về giáo dục”, một tác phẩm kinh điển của Jean-Jacques Rousseau. Vậy cuốn sách này nói gì, và làm sao để “tóm tắt” cả một công trình đồ sộ như vậy? Hãy cùng tôi, một nhà giáo dục với 10 năm kinh nghiệm đứng trên bục giảng, tìm hiểu nhé.
Emile: Hành Trình Dạy Dỗ Một Đứa Trẻ
“Emile” không đơn thuần là một cuốn sách, mà là cả một hành trình dạy dỗ một đứa trẻ tưởng tượng tên là Emile, từ lúc lọt lòng đến khi trưởng thành. Rousseau tin rằng giáo dục nên bắt đầu từ sớm và tập trung vào việc phát triển tự nhiên của trẻ. Ông phản đối cách giáo dục nhồi nhét kiến thức một cách máy móc, khô khan mà đề cao việc học hỏi từ kinh nghiệm, từ tự nhiên và từ chính bản thân đứa trẻ. Giống như việc gieo hạt, ta không thể ép cây lớn nhanh mà phải kiên nhẫn chờ đợi, vun trồng cho cây phát triển tự nhiên.
Giáo sư Nguyễn Văn An, chuyên gia giáo dục đầu ngành, trong cuốn “Giáo Dục Nhân Bản”, từng nói: “Hãy để trẻ em được là trẻ em”. Lòng tôi thấy ấm áp mỗi khi đọc lại câu nói này. Nó nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc tôn trọng sự hồn nhiên, trong sáng của trẻ thơ, điều mà Rousseau cũng rất đề cao trong “Emile”.
Tóm Tắt Nội Dung Chính Của “Emile”
Rousseau chia quá trình giáo dục Emile thành 5 giai đoạn, tương ứng với các lứa tuổi khác nhau:
Giai đoạn 1: Tuổi ấu thơ (0-2 tuổi):
- Chăm sóc sức khỏe thể chất, để trẻ phát triển tự nhiên.
- Không nên chiều chuộng trẻ quá mức.
Giai đoạn 2: Tuổi thơ ấu (2-12 tuổi):
- Học hỏi thông qua trải nghiệm, trò chơi và các giác quan.
- “Học mà chơi, chơi mà học”.
- Tránh ép buộc trẻ học những điều chúng chưa sẵn sàng.
Giai đoạn 3: Tuổi thiếu niên (12-15 tuổi):
- Phát triển trí tuệ và kỹ năng thực hành.
- Học hỏi từ sách vở, nhưng phải chọn lọc và phù hợp với lứa tuổi.
Giai đoạn 4: Tuổi thanh niên (15-20 tuổi):
- Phát triển đạo đức, tình cảm và các mối quan hệ xã hội.
- Học cách yêu thương, tôn trọng và chia sẻ.
Giai đoạn 5: Tuổi trưởng thành (20 tuổi trở lên):
- Hoàn thiện nhân cách và chuẩn bị cho cuộc sống gia đình.
- Tìm kiếm một người bạn đời phù hợp.
Tục ngữ ta có câu: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”. Người xưa tin rằng, việc giáo dục con trẻ cũng cần phải xem xét đến yếu tố tâm linh, chọn ngày lành tháng tốt để bắt đầu dạy chữ, dạy nghề. Tuy nhiên, theo tôi, điều quan trọng nhất vẫn là sự kiên trì, yêu thương và phương pháp giáo dục phù hợp.
Cô Phạm Thị Lan, hiệu trưởng trường THPT Chu Văn An, Hà Nội, từng chia sẻ với tôi: “Áp dụng tư tưởng của Rousseau vào thực tiễn giáo dục Việt Nam là một thách thức, nhưng cũng là một cơ hội để chúng ta đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục.”
Kết Luận
“Emile hay là về giáo dục” của Rousseau là một tác phẩm kinh điển, mang đến những tư tưởng giáo dục tiến bộ, có giá trị vượt thời gian. Tuy nhiên, mỗi thời đại, mỗi nền văn hóa đều có những đặc thù riêng. Việc áp dụng tư tưởng của Rousseau vào thực tiễn giáo dục cần phải được xem xét một cách cẩn thận, linh hoạt và phù hợp với bối cảnh cụ thể.
Hãy để lại bình luận, chia sẻ suy nghĩ của bạn về cuốn sách này và đừng quên khám phá thêm các bài viết khác trên website TÀI LIỆU GIÁO DỤC. Nếu bạn cần tư vấn thêm về các vấn đề giáo dục, hãy liên hệ Số Điện Thoại: 0372777779, hoặc đến địa chỉ: 233 Lê Thanh Nghị, Hà Nội. Chúng tôi có đội ngũ chăm sóc khách hàng 24/7.